Direnç ve Direnç Türleri Nedir?
Direnç:
Direncin kelime anlamı bir etkiye karşı gösterilen zorluktur. Elektrik devrelerinde dirençler akıma karşı zorluk göstermek, akımı sınırlamak ve gerilimi bölmek v.b. gibi bir çok amaçla kullanılabilir. Direncin sembolü "R" harfi ile gösterilir. Birimi “OHM”dur, kısaca "Ω" simgesi ile gösterilir. Ayrıca direnç pasif devre elemandır.
Direnç Sembolü, Görünümü ve İç Yapısı:
Direnç sembolü, görünümü ve iç yapısını gösteren bir resim bırakalım:
Direnç Nasıl Hesaplanır?
Bu başlıkta direnç nasıl hesaplanır onu anlatalım. Dirençler renk kodları ile hesaplanır. (SMD dediğimiz paket türü hariç.)
Direnç renk kodu hesaplama hakkında bir resim bırakalım:
Direnç üzerinde dört renk varsa şu işlemler yapılır:
1. Kenara en yakın renkten başlanarak sırasıyla okunur.
2. Birinci ve ikinci renklerin sayısal değerleri tablodan bulunarak yan yana yazılır.
3. Üçüncü renk tablodan çarpan olarak alınır ve ilk iki tam sayı ile çarpılır, böylelikle direnç değeri bulunur.
4. Bulunan sonucun yanına dördüncü renk değerine karşılık gelen tolerans değeri ilave edilir.
Direnç üzerinde beş renk varsa şu işlemler yapılır:
1. Kenara en yakın renkten başlanarak sırasıyla okunur.
2. Tablodan birinci, ikinci ve üçüncü renklerin sayısal değerleri bulunarak yan yana yazılır.
3. Dördüncü renk tablodan çarpan olarak alınır ve ilk üç tam sayı ile çarpılır, böylelikle direnç değeri bulunur.
4. Bulunan sonucun yanına beşinci renk değerine karşılık gelen tolerans değeri ilave edilir.
SMD Direnç Nasıl Hesaplanır?
SMD yani Surface Mount Device (yüzeye monte edilebilen eleman) kelimelerinin kısaltılmasıdır. SMD elemanlar genelde DIP dediğimiz şekile göre daha küçüktür. Peki SMD direnç nasıl okunur/hesaplanır?
İki adet örnekle anlatalım:
Yukarıdaki örnekle anlatalım: SMD direnç okurken tavsiyemiz en sondan en başa doğru gitmektir. Bu örnekte en sondaki değerimiz 1 yani bu çarpanımız. Baştaki sayılar ise değer. Birleştirirsek 20x10¹=200Ω olmuş olur.
Bu örnekte ise arada R harfi olduğu için virgüllü bir değer çıkar. Yani 3,3Ω olmuş olur.
Direnç Nasıl Ölçülür?
Direnci ölçmek için bir avometre,ohmmetre veya bir multimetreye ihtiyacımız var. Ölçü aletimizi Ω kademesine alıp ölçü aletimizin problarını direnç bacaklarına değdirip ölçü aletinin ekranından değeri okuyabiliriz.
Dirençin Ast Katları:
Dirençin ast katları; pikoohm, nanoohm, mikroohm, miliohm, üst katları ise; kiloohm, megaohm ve gigaohm'dur.
Direnç Türleri Nelerdir?
Kullanım açısından ihtiyacına göre farklı türlerden dirençler vardır. Bunlar:
- Sabit Dirençler
- Ayarlı Dirençler
- Ortam Etkili Dirençler
a) Sabit Dirençler: Direnç değeri koşullara göre değişmeyen dirençlere denir. Şimdiye kadar örneklerde verilen (anlatılan) dirençler, sabit dirençlerdir.
b) Ayarlı Dirençler: Üzerindeki aparat sayesinde direnç değeri değişen elemanlardır. Potansiyometre, trimpot ve reosta gibi elemanlar ayarlanabilen dirençlerdir.
c) Ortam Etkili Dirençler: Sıcaklığa ya da ışığa bağlı olarak direnç değerleri değişen elemanlardır. Bu elemanlara termistör ve foto direnç (LDR) örnek olarak verilebilir.